Aus dem Leben eines Bergmannsbauern um 1870

1. Hellzwella um 1830 

(Heinz Bernard)

Durjen gligglichen Ummschdannd iss mi:a voorich Jo:a enn orginaal Tagebuuch vann 1867 bis 1897 inn de Henn g´fall. Edd iss inn booglija Schrifd, die wo ma kaum leesen kann, uff unnlini:ademm Pabi:a g´schrief . De Nodizzen schdeen greiz unn gwää:a durjenanna, graad wo noch Blädds wo:a, hadd ma se hing´gritzeld. Wie da gleich heeren wäären, iss edd enn richdich Fundgruuf fo:a Heimadforschung. Dadd Tagebuuch g´he:ad haud meinem Freind Heinrich Lessel, enn Hellzwellra Buu, de:a woo in Griesborn waand. Emm Heini muß ich noch dang:ge scheen saan, dassa mi:a dadd Hefd g´wies hadd.

Edd iss aang´leed wo:ad 1867 vann seinem Uu:agroßpabben Johann Lessel, enn Berchmann unn Bau:a vann Helzwella. Die Lessels sinn enn alld Helzwellarra Famill. Dem Johann sein Uu:agroßpabben, da Grischdian aus Keuchingen bei Me:azich. hadd 1765 enn Hellzwellarra Mäddchin, Hauschdadds Greedchin g´heiradd. Eja woo:a da e:aschd Lessel in Helzwellea unn vann B`ruuf „Küffa“. A hodd vo:ad Laudarra Glooschda Weinfässa g´mach. Ääna vann seinen Buuwen, da Niggel, hadd sich dann soo umm 1800 rimm enn Haus g´baud zwischen seinem Schwo:a, Hauschdadds Bernard unn emm Blassen Pidd, owwen ann da Griis, woo haud de Medsgerei Joschd schdedd. Edd hodd doomools, 1830 wie da Uu:akadaschda aang`leed woo:ad iss, de Numma 43 griid. Zu de:a Zeid wo:a Helzwella enn richdich Schdrooßendorf. Ään ennzich lang:g g´bo:enen „Schrooß durjedd Dorf“, soo hadd se g´hääschd, harredd ginn. De Aanzeichen vann de Newenschdrooßen, vann da Griiß unn da Hild,  kunnd ma schunn akennen. Rechds unn ling:gs vann da Schdrooß hadd imma enn Grubb vann drei, via Haisa g´schdann. Zwischen deen Grubben wo:a dann enn Gässelchin, soo wie bei Quintens Haus, bei Maaringasch inn da Griiß, orra edd hann Gää:aden orra Schdigga dazwischen g´lee. Edd wooren jo määschdens Bauannhaisa. Vo:amm Haus wo:a de Mischdenkaul, die woo bis aan de Schdrooß gang iß, de Wään, dee Ee unn da Bluch hann daneewen g´schdann, unn enn grooßa Nuß- orra Käschdenbaam hodd imm Summa fo:a Schääd g´sorchd. Runndsrimm deen diggen Schdamm wo:a enn Bang:g, woo de Leid sich druff ausg´ruud hann. De Haisa wooren faschd all gleich, Wohnhaus, Scheija unn Schdall, alles inna ääm Dach, wie madd haud noch ann Daniels Haus neewen emm Farrhaus g´sidd.  Hinna de Gää:aden vann deen Haisann wo:a en Fußpäädchin. Dadd ään iß vann da Bäärengaß kum bis ann Weldes Berch unn iß weidagang de Peesesberch ruff, hinna da Dummb dahä:a, richdaus weida bis ann de Roodenagga. Dadd anna Päädchin iß gang vamm alden Kirjuff  aan hinna de Gää:aden dahää:a, zwischen Maringasch und Reichads Haus unn uff da anna Seid weide durch de Hoof biß inn de Burrgaß.

Heinz Bernard